Metodoloji

Sürdürülebilirlik Yönetişim Karnesi^©, ölçme ve karşılıklı öğrenme yoluyla daha iyi bir dünya amaçlayan, etki odaklı bir araştırmadır. Bu araştırma, daha sürdürülebilir bir gelecek için şirketlere gelişim aracı olarak kullanabilecekleri bir model olarak tasarlanmıştır.

Örneklem

Araştırmamız, temel olarak karar verme mekanizmalarının kalitesine ve sürdürülebilirlik konularının yönetişimine odaklanıyor. Araştırma, 7 ülke ve 10 sektörden toplam 212 şirketi kapsıyor. Kapsamdaki şirketler, Sürdürülebilir Borsalar Girişimi’ne (Sustainable Stock Exchanges Initiative - SSE) üye önemli borsalarda işlem görüyor. Örneklemde, 1 milyar doların üzerinde cirosu bulunan şirketler seçildi. Bu şirketler, sektörlerine ve farklı girişimlere üye olmaları ve raporlama standartlarını benimsemelerine göre belirtildi. Sektör seçiminde ise incelediğimiz ülkeler arasında karşılaştırılabilir 10 sektör olarak belirlendi. Düzenleme standartları ülkeden ülkeye değişebildiği için finans ve teknoloji şirketleri, kapsamın dışında bırakıldı.

212 Companies Evaluated from 7 Countries & 10 Sectors

Table 26: Distribution of Companies by Initiatives

Değerlendirme Kriterleri

Sürdürülebilirlik Yönetişim Karnesi^©, sürdürülebilirlik yönetişimine ilişkin 390 ölçülebilir kriter tanımlıyor ve kullanıyor. Karşılanıp karşılanmadığı üzerinden (0/1) puanlanan bu kriterler, şirketlerin sürdürülebilirlik çalışmalarının yönetişim kalitesini dört temel boyutta değerlendirmek için tanımlanmıştır:

yönetim kurulunun yönlendirmesi,
uygulamalar,
yönetim kurulunun gözetimi,
döngü boyunca sürekli öğrenme.

Bu boyutların her biri, yönetişim merceğiyle geliştirilen nesnel ölçütlerle değerlendirilir. Sürdürülebilirlik Yönetişim Karnesi’nin tanımladığı temel alanlar aşağıdaki tabloda listelenmiştir:

Yönetim Kurulu Dağılımı ve Çeşitliliği (Yetkinlik Matrisi)

ÇSY Sonuçları

Yönetim Kurulu Gözetim Sorumlulukları

Gelişim için Kaynak Ayrılması

Yönetim Kurulunun ÇSY Konusunda Kapsamlı Yönlendirmesi (ÇSY Eğitimleri, KPG, Hedef)

ÇSY Sonuçlarının Değerlendirilmesi (Eğilim, Karşılaştırmalı Değerlendirme)

Sürdürülebilirlik Yönetişimi Yapısı

ÇSY Eğitimleri

Paydaş Haritası ve Katılımı

Tedarik Zinciri Kapsamı ve Denetimi

İç Kontrol ve Bağımsız Denetim

ÇSY Gelişimi (Performans Yönetimi, Süreç Değişimi)

Önemlilik ve Yönetim Kurulu Değerlendirmesi

Toplum / Ekosistem / İşbirliklerinin Sonuçları

Yönetim Kurulu Değerlendirmesi

Eğitim ve Gelişimin Kapsamı

Yönetici Ücret ve Primleriyle İlişkilendirme

SKA’larla Sonuçların İlişkilendirmesi

Yönetim Kurulu Öz Değerlendirmesi

Değer Yaratma Modeli

Paydaş Katılımı

SKA’larla Stratejinin İlişkilendirmesi

Risk Yönetimi

Yönetim Kurulu Gözetim Sorumlulukları

Gelişim için Kaynak Ayrılması

Sürdürülebilirlik Yönetişimi Yapısı

ÇSY Eğitimleri

İç Kontrol ve Bağımsız Denetim

ÇSY Gelişimi (Performans Yönetimi, Süreç Değişimi)

Yönetim Kurulu Değerlendirmesi

Eğitim ve Gelişimin Kapsamı

Yönetim Kurulu Öz Değerlendirmesi

Kapsam: Tüm çalışan grupları, coğrafyalar, tedarik zinciri ve ürünün tüm değer zincirindeki etkisi (ekosistem yaklaşımı)

Derinlik: ÇSY raporlamasındaki derinlik

Veri Toplama

İnceleme, yalnızca halka açık veriler üzerinden yapılmıştır. Araştırmada kullanılan verilerin kaynakları şunlardır:

2018’e ait Yıllık Faaliyet Raporları,
2018’e ait Sürdürülebilirlik Raporları,
Şirketlerin web sitelerinin Yönetişim ve Sürdürülebilirlik bölümleri.

Veri toplama sürecinin ardından değerlendirmemizi, araştırma bünyesindeki 390 kriterimize (Bkz: Kriterler) göre incelemelerimizi tamamladık. Akabinde, Küresel Sürdürülebilirlik Liderlerinin yatırımcı ilişkileri birimleriyle ilgili şirketin veri setini paylaştık ve geri bildirimlerine sunduk.

Değerlendirme Yöntemi

Puanlama, ağırlıklı ortalama yöntemiyle ve iki boyutta gerçekleştirildi:

Sürdürülebilirlik yaklaşımının kapsamı: Sürdürülebilirlik ortamını sağlamak için tüm şirketin benimsemesi gereken kriterler, kapsam kriterleri olarak sınıflandırılmıştır. Bu kriterler, genel anlamda "Ne?" sorusuna yanıt verir niteliktedir. Değerlendirmenin bu boyutu, şirketin sürdürülebilirlik yönetişimi açısından benimsediği yaklaşım hakkında bilgi sağlar.
Sürdürülebilirlik yaklaşımının derinliği: Sürdürülebilirlik yönetişim kültürünün özünü içselleştirmeyle ilgili kriterler, derinlik kriterleri olarak sınıflandırılmıştır. Bu kriterler, gelen anlamda “Nasıl?” sorusuna yanıt verir niteliktedir. Değerlendirmenin bu boyutu, şirketin sürdürülebilirlik yönetişimini etki alanı boyunca nasıl yaydığı hakkında bilgi sağlar.

Sürdürülebilirlik Yönetişim Karnesi’ndeki puanlar, kapsam ve derinlik puanlarının bir birleşimi cinsinden ve iyi örneklerin daha ayrıntılı belirlenmesi adına 5 grup içinde verilmiştir. Grup içi listeleme, alfabetik sırayla yapılmıştır.

Sürdürülebilirlik Yönetişim Karnesi’nin amacı; sürdürülebilirlik performansını ölçmek değil, sürdürülebilirlik çalışmalarının ilerleyebileceği sürdürülebilirlik yönetişim ikliminin tesisini değerlendirmektir. Bu bakış açısına uygun olarak Raporumuz, çeşitli sürdürülebilirlik yönetişim aşamalarında sınıfının en iyisi olan örnekleri paylaşarak iş dünyasının birbirinden öğrenme sürecini hızlandıracak şekilde kurgulanmıştır.

Sürdürülebilirlik Yönetişim Karnesi^©, karşılaştırmalı değerlendirme olanağı tanımasının yanında, etkili sürdürülebilirlik yönetişim mekanizmaları oluşturma ve karşılıklı öğrenme konularında kılavuz niteliği taşıyarak, iyi sürdürülebilirlik örneklerinin yayılmasına katkıda bulunur.

Bu araştırma, Dr. Yılmaz Argüden’in yönetim kurullarının toplumsal sorumluluklarına ilişkin kaleme aldığı sürdürülebilirlik kontrol listesini de içeren yayınından esinlenilerek yapılmıştır. Kontrol listesine Sorumlu Yönetim Kurulları için Sorular sayfasından ulaşabilirsiniz. Yayının tamamı için Dr. Yılmaz Argüden’in 2015 yılında IFC Private Sector Opinion 36’da yayınlanmış “Responsible Boards - Action Plan for a Sustainable Future” makalesine bakınız.